Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Ali Şükrü Bey, hayatıyla da memâtıyla (ölümüyle) da şahidlikyapan böylesine büyük bir şehiddir. O adeta dünyada şahidlik ve şehidlik için yaşamıştı. Şehid-i muazzez Ali Şükrü Bey’in 23 Mart 1923 günü Birinci Meclis’te Trabzon Meb’usu iken 39 yaşında katledilmesi, yakın siyasî tarihimizin üzeri bugüne kadar örtülü kalmış “fail-i meşhur” cinayetlerinden birisidir. Aslında, Birinci Meclis’teki müthiş enerjisi, öncelikleri ve …

Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Bir toplumun dönüşümünde kırılma olgusunun en önemli göstergelerinden birisi şehir tasarımı ve mimarî tarzıdır. Osmanlı’nın erken dönem, klasik dönem ve çözülme dönemlerindeki şehir dokusu ve mimarî tarzlarına baktığımızda bu gerçeği görürüz. Erken Cumhuriyet döneminde de bu tür mimarî arayışlar görüyoruz. Son 13 yılın Ak Parti iktidarında ise aksine/tersineahit olmaktayız. Şehir ve mimarî terkedilmiş bir alan, gereksiz bir …

Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Bir şehrin tarih içinde geçirdiği dönüşümler, insan-mekân-şehir ilişkisinin medeniyet tecelligâhıolarak mekâna aksettiği şekliyle mânâsının okunacağı en önemli tarihî metin-lerden birisi de vakfiyelerdir. Bunlar; vakfın kurucusu tarafından“vakfedilen bir malın hangi hayır işlerinde kullanılacağı, ne şekilde yönetileceği”hususlarını ihtiva eden ‘em-salsiz kitabe’ler niteliğindeki belgelerdir. Gerek Kur’an-ı Kerîm’deki âyetler, gerekse de Hz. Peygamber’in “İnsan öldüğü zaman amelleri kesilir. Ancak üç şey …

Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Rivayet edilir ki; kadîm zamanların medeniyet şehirlerinde ölüler de canlılar da şehre şahitlik ederdi. Çünkü şehir onları böyle bir şahitliğe çağırırdı. Şahitlik…İnsanın şehre, şehrin de insana tanıklık etmesi, fehm etmesi, aidiyet idraki… Bu anlamda şehir, varlığını insana hissettirir. İnsanın da şehri sahiplenen, kuşatan bir irfana sahip olması gerekir. Peki ölüler şehre nasıl şahitlik eder? Bu soruya verilecek …

Ahmet Haşim, “Gurabâhâne-i Laklakan”da İttihat ve Terakki’den bahsederken “… yalnız siyasi bir partinin adı değildi; yarım yamalak tarihî bilgilerin ve ham bir zevkin kaynaklarından akıp gelen ilmî ve estetik bir akımın da ismiydi. Bir taraftan sözde inkılâpçı ve yenilik taraftarı olan İttihat ve Terakki, diğer taraftan, ruh ve mânâda garip bir mazi hayranlığıyla malûldü” der. Ayrıca “mazi’ye hayran, şehirden korkan” …

  Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Yeni doğmuş bir bebeğin kokusunu hiç içinize çektiniz mi? Terinin kokusu akciğerlerinize do-lar, içinizi rahatlatır. Her kokladığınızda vücudunun terinden yayılan rayiha başınızı döndürür adeta. Her kucağınıza aldığınızda ayrı bir koku alırsınız ondan. Bizim geleneğimizde yeni do-ğan çocuğun doğar doğmaz, kundağa sarmadan annesinin kucağına verilmesi ise çocuğun annesini kokusundan tanıması içindir. Kokuların iki taraflı uyuşması… Yaratılan her …

 Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Bir şehrin genetiğiyle bir kez oynandı mı şehir artık kendisi olmaktan çıkıyor, kendisine yabancılaşıyor, başkalaşıyor. Artık tarihî kimliği, kadîm şahsiyeti yok oluyor. Bu genetik katliam doğrudan yok ediş biçiminde cereyan ettiği gibi, çoğu kez de gelebilecek muhtemel itirazları önlemek için, tedricî biçimde ve zamana yayarak gerçekleştirilebiliyor. Genetiğe müdahale bir kez gerçekleşti mi artık o şehrin organizması kendisini …

Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Eskiden şehirler devlet veya krallar/padişahlar tarafından kurulur, inşa ve imar edilirdi. Şimdilerde devlet ve aygıtları tarafından yıkılıp, ifsat ve imha ediliyor. Niçin? Çünkü, eskilerin “şehir tasavvuru” vardı. Öncelikle tebaalarının/halklarının yaşayacakları ve kendilerini ait hissedecekleri, orada oldukları için kendisiyle iftihar edecekleri-övünecekleri, hatta şehre mânâ kazandıran değerlerle kendilerini diğer şehirlerden ve şehirlilerden üstün tutacakları bir “şehir aidiyetleri” bulunuyordu. Tarihten …

Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com XV. ve XVI. yüzyılda yaşayan Osmanlı Şeyhülislâmlarından İbn-i Kemal (Kemalpaşazâde) hu-kukçu, müfessir, müderris, felsefe ve kelamcılığının yanı sıra şair, edebiyat adamı ve döneminin önemli bir tarihçisidir. Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferine Anadolu kazaskeri olarak katılmış ve sefer esnasında atının ayağından sıçrayan çamurlar padişahın kaftanına sıçrayınca, Yavuz Selim “Ulema ayağından sıçrayan çamurların medâr-ı zînet ve mefharet olacağı”nı söyleyerek, …

Yahya Düzenli duzenliyahya@gmail.com Geçmiş ola… Veya “Ba’de harab-ül Basra…” TOKİ Başkanı geçtiğimiz günlerde “2023’e Doğru TOKİ ve Geleceğin Şehirleri” konulu bir toplantıda yaptığı konuşmada “Türkiye’de ciddi manada sağlıklı konut açığı olduğu”nu ve “İnsanların artık sadece ev değil yaşam alanları aradığı”nı ifade ettikten sonra, “Yatay mimariye geçiş yapacağız. Bundan sonraki bütün yapılanmamızı bunun üzerine inşa edeceğiz… Bir yıl sonra yeni projelerimizi …