Trump Ne Yapmak İstiyor

Donald Trump’ın Kanada, Grönland ve Panama’ya göz koymasının birkaç nedeni var. Trump, neden Kanada’yı ekonomik baskı ile ABD’ye katılmaya, Grönland’ı savunma nedeniyle almayı düşünüyor. Bu konuda askeri güç kullanmaktan bahsediyor. Panama Kanalı’nı geri almak istemesi Çin’in burada artan nüfuzunu azaltmak ve ABD’nin kendi ekonomik güvenliğini sağlamak. Bu bölgeler, Trump’ın genişleme ve ekonomik baskı politikalarının sadece birkaçı.

Gerileyen ABD ekonomisi, zayıflayan ve dışa bağımlı üretim ve tüketim sanayisi, gelir dağılımındaki aşırı dengesizlikler, askeri harcamaların çok yüksek oluşu, ABD’ nin dünya jandarmalığının bütçeye olan ağır yükü, karşısında Çin veya Rusya gibi bir devin olması gibi küresel güç mücadelesi, Trump’ ı birçok gayri hukuki ve ahlaki çılgınca isteklerde bulunmaya zorluyor.

ABD’nin ekonomik ve askeri politikalarının, özellikle de gelir dağılımındaki dengesizlikler ve yüksek askeri harcamaların çok büyük bir yük oluşu, bu tür taleplerde bulunmasına neden olması, batılı ortakları ve müttefiklerinin de bu yolda harekete geçmesini ve yükünü azaltmasını için onları zorluyor. Bu tür politikaların küresel güç mücadelesi bağlamında değerlendirilirken, Çin ve Rusya gibi büyük güçlerin varlığı da bu denklemi içinden çıkılmaz ve daha karmaşık bir hale getiriyor.

Uluslararası siyaset, güvenlik endişeleri ile ilişkileri ve küresel ekonomi dengelerinin kurulmasında her zaman belirleyici bir rol oynayan bu konular bakalım gelecek günler için ne sürprizler getirecek?

Trump’ ın, daha göreve başlamadan önce, AB üyesi Danimarka’ya bağlı olan, büyük ölçüde özerk bir bölge olan Grönland’ın kontrolünü ele geçirmek istemesi başta NATO’nun Almanya ve Fransa gibi müttefiklerini ciddi şekilde rahatsız etti.

Trump’ın Grönland’ı ABD kontrolüne almak istemesi, NATO müttefikleri arasında ciddi rahatsızlık meydana getirdi. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Trump’ın bu açıklamalarına karşı çıkarak, Grönland’ın Grönlandlılara ait olduğunu vurguladı. Grönland Başbakanı Mute Bourup Egede de, “Biz satılık değiliz ve asla olmayacağız” diyerek bu gayri hukuki zorba isteğe tepki gösterdi. AB üyeleri tarafından eleştirilen bu durum ve Trump’ın bu hayali hamlesi, dünyadaki jeopolitik gerilimleri artırdı.

Grönland meselesi sadece iktisadi açıdan iştah kabartmasıyla sınırlı değil. Buzulların erimesiyle Kuzey Kutup Denizi’ndeki yeni deniz nakliye güzergâhlarının ortaya çıkması, Trump’ın iştahını kabartıp gözünü döndürüyor. Gelişmeleri yakından takip eden süper güçlerden Çin ve Rusya için de bu bölgeler en az ABD kadar stratejik öneme sahip. Kuzey Atlantik rotası ve Grönland’ın jeopolitik önemi, ABD için hayati bir önem taşıdığından herkesten önce Trump’ı harekete geçiriyor.

Süper güçlerin doymak bilmeyen iştahları ve revizyonist politikaları, küçük devletleri ve güçleri ciddi tehlikeler ve risklerle karşı karşıya bırakıyor. Bunlar korku ve panik içinde birilerinin gelip kendi topraklarını işgal etmesini beklemezler herhalde. Peki, ne olacak? Yoksa AB veya NATO gibi bir oluşumun kanatları altına sığınıp bir kurtuluş yolu mu arayacaklar? Bu küresel kuruluşlar şimdiye kadar kime hizmet etti? Ne işe yaradı? Burada şimdiye kadar güvendikleri o (AB-NATO) kuruluşlarda figüranlık eden devletler şimdi süper canavarlara yem mi olacaklar? Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak, Mısır’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak ne kadar akıl işidir?

Trump’ın Grönland’ı ve Kanada’yı sınırları içine alma isteği, Panama’yı işgal etme hırsı ülkesine biraz lityum, petrol, gaz, Arktik yeraltı zenginlikleri kazandırabilir. Biraz da Rusya ve Çin’e gözdağı verme havasını arttırabilir. Trump’ ın Amerika’yı uluslararası süper lige taşıma sevdası sadece kendi aklını başından almıyor. Şimdiden dost düşman tüm dünyanın başını döndürüyor.

Neron’ un aklı ve hırsı tüm Paris’ i ve Roma’yı yaktı. Trump ateşle mi, ateş Trump’ la mı oynuyor zamanla her çılgınlığı göreceğiz.

Arif Altunbaş / Haber 7