AŞİL TENDONU NEREDEN GELİR?

Günümüz siyaseti haliyle çok yoğun. Biz bu yoğunluğun içinden biraz çıkalım ve siz değerli okuyucularımızı siyasetin boğucu tarafından bir nebze de olsun uzaklaştıralım.

“Aşil Tendonu” tabirini basketbol ile ilgilenen hemen herkes duymuştur. Basketbolda görülen sakatlıklarda sıkça buna rastlanır. Biz bu yazıda bu tabirin nereden geldiğini açıklamaya çalışacağız. Bu yazıda yer alan bilgiler Sanat Tarihçisi Talha Uğurluel’in “Tarih Tıbbı Konuşturdu –I-” adlı eserinden yararlanılarak hazırlanmıştır.

Homeros’un İlyada adlı eserinde Greklerin zalim kralı Agamemnon, karşı sahilin hükümdarı Truva Kralı Priam’ın oğlu Hektor ve Paris’i ağırlamaktadır. Bu misafirlikte Agamemnon’un karısı Helen gönlünü Paris’e kaptırmıştır. İkisi birden kaçarak Truva’ya sığınmıştır. Elbette ki Agamemnon boş durmayacaktır. Hemen bir ordu toplayıp Çanakkale’ye gelerek Truva’ya saldırmıştır. Buraya girmek hiç de kolay değildir. Aynı zamanda Truva Kralı’nın oğlu Hektor büyük bir kahramandır. Agamemnon’un işi çok zordur. Başarı elde etmek için Achilles’i yanlarında savaşmak için çağırmaktadır.

Homeros’un destanına göre Achilles’in annesi Thetis, su tanrıçasıdır. Thetis, ileride dünyaya getireceği çocuğun bütün tanrılardan daha güçlü olacağını öğrenen tanrılar tarafından, bir ölümlü ile evlenmeye zorlanır ve Peleus ile evlenir. Bu izdivaçtan Achilles dünyaya gelir. Annesi oğluna kimsenin zarar vermemesi için kutsal ölümsüzlük nehri Styx’da yıkama kararı alır. Ancak bir ölümlü olarak kendisinin bu suya dokunmaması gerekir. Topuklarından birinin arka kısmından tutarak suya daldırır.

Böylece Achilles ölümsüz hale gelir. Yalnız tek bir zaafı vardır. Annesi onu suya daldırırken topuklarının birinin arkasından tutmuştur ve topuk bağı suyun dışında kalmıştır. Geleceğin büyük kahramanı işte tek zaafı olduğu bu yerinden darbe ile öldürülecektir.

Agamemnon Achilles’i kendi tarafında savaşa girmek için ikna eder. İlk başta Hektor’un başarıları Agamemnon’un direncini kırar. Ancak Acihlles’in araya girmesi ile her şey değişir. Hektor ile Achilles karşı karşıya gelir ve Achilles teke tek mücadeleyi kazanır.

Homeros İlyada’da bu durumu anlatırken hadiselerin içine birçok efsane de katmış ve tanrısal güçleri de Hektor ve Achilles taraftarı olarak anlatmıştır. Tanrıça Hera kocası Zeus’u ikna ederek onun Hektor yerine Achilles’i desteklemesini sağlar. Homeros, Hektor’un öldürülmesini, ölümsüz güçlerin Achilles’in tarafına geçmesine bağlar. Achilles, öldürdüğü Hektor’un cesedini atlı arabasının arkasına bağlayarak ve defalarca Truva şehri surlarının etrafında dolandırarak Truvalıların gözünü korkutmaya çalışır. O gece Truva Kralı Priam gizlice şehirden çıkarak Achilles’in yanına gelir ve af dileyerek oğlu Hektor’un cesedini ister.

Achilles cesedi teslim eder. Bu başarıya rağmen Grek orduları Truva’ya giremezler. Bunun üzerine bir oyun kurgulanır. Agamemnon birlikleri, sahte bir çekilme planı gerçekleştirirler. Fakat kıyıda tahta bir at heykeli bırakırlar. Truvalılar bu atın tanrılara adanmış bir hediye olduğunu, dışarıda bırakılmasının uygun olmayacağını düşünürler ve heykeli içeriye alırlar. Aslında bu bir tuzaktır ve atın içerisine Agamemnon’un en seçme askerleri saklanmıştır. Askerler gece olduğunda heykelin içinden çıkarak sur kapılarını pusuda bekleyen kendi ordularına açarlar.

Agamemnon’un askerleri yağmaya başlarlar. Paris, Helen ile kaçarken Achilles ile karşılaşır. Çok iyi ok atan Paris, Achilles’i tek zayıf yeri olan topuğunun üzerindeki bağ yerinden vurur. Büyük kahraman Achilles orada ölür. Efsanede geçen bu zayıf noktaya, insan vücudunun en kalın ve en sağlam tendonu olan bu topuk bağına geleceğin tıp dünyasında “Achilles (Aşil) Tendonu” adı verilir.

   İBRAHİM YAVUZ