Akıncılar Dergisi Türkiye'nin Güncel, Doğru ve Seviyeli Haber ve Bilgi Portalı
Geçen hafta kaldığımız yerden devam edelim. İngilizler ve Fransızlar, Osmanlı İmparatorluğunun Güney Coğrafyalarını bölmüşler, haritalarını çizmişler, kurulacak olan ülkeleri belirlemişlerdi. Peki uygulama nasıl yapılacaktı?
Hiç şüphesiz SEVR bir projeydi, anlaşma olsaydı anlaşmanın taraflarından biri Osmanlı İmparatorluğu olurdu. Aksine İngilizler ve Fransızlar hazırlamışlardı, onay olarak bize göndereceklerdi. Nitekim öyle de oldu. Haliyle iş Hükümete kalmıştı…
Türkiye Cumhuriyeti devleti henüz kurulmamıştı. Yasal olan Hükümet İstanbul’daki Hükümetti. Osmanlı artık parçalanmıştı, bizlere de Anadolu’da bir devlet kurduracak kadar pay bırakmışlardı. Bu devletin kurulması gerekiyordu. Padişah Vahdettin’in de onayı ile Milli Mücadele’nin başına Cumhuriyetçi kimliği ile tanınan ve BATI’nın da hoşuna gidebilecek Mustafa Kemal getirilmişti.
Mustafa Kemal Milli Mücadeleye Samsun’dan başlamıştı. Sonrasında Erzurum ve Sivas’ta birtakım görüşmeler yapıldı. Erzurum’da Amerikalı bir heyet Mustafa Kemal ile görüştü. Bu görüşme ile ilgili ne bir belge ne bir açıklama var. Orada ne konuşulduğu bilinmiyor. Sonrasında Sivas’ta hem İngilizlerle hem de Amerikalılarla görüşüldü. Bu görüşmenin de belgeleri yok!!!
Şunu da hatırlatmakta fayda var. Mustafa Kemal’in bu noktada hiçbir resmi görevi bulunmuyordu. Padişah’ın yaveriydi bıraktı, ordu komutanlığı görevi vardı bıraktı, generaldi istifa etti. Yani bir er bile değildi artık…
Zaten Erzurum’da toplanan kongrenin yasal bir dayanağı yoktu. Halk kendi kendine toplanmıştı, bu heyete de temsil heyeti adını vermişlerdi. Sivas’ta toplanan kongrede yalnızca manda meselesi konuşulmuştu. Yani İngiliz mandası mı Amerikan mandası mı olacağının görüşülmesi yapılmıştı. Bizim tarih kitaplarında öğrendiğimiz Sivas Kongresinin maddeleri seneler sonra ders kitaplarına konmuştu.
Devam… Mustafa Kemal Paşa Sivas’tan Ankara’ya geldi… Tarihler 11 Nisan 1920’yi gösteriyordu. Birdenbire İstanbul Meclisi İngilizler’in baskısıyla kendi kendini kapatıyordu. Bundan önce de İngilizler bütün üst düzey generalleri tutuklamıştı. İki kişi hariç: Fevzi Çakmak ve Mustafa Kemal Paşa… Şimdi buraya dikkat edin… Bu tarih 11 Nisan 1920…
Ankara’da meclis ne zaman açılmıştı? 23 Nisan 1920… Yani 12 gün sonra… İstanbul Meclisi kapanmış, Mustafa Kemal ve Fevzi Çakmak hariç generaller tutuklanmıştı. Bunların hepsi İngilizlerin yol vermesiyle oluyordu. Alacaklarını almışlar, koparacaklarını koparmışlardı. Artık imamesiz, Anadolu’da kurulan ulusal bir Türk Devleti ne yapabilirdi?
Mustafa Kemal Paşa, Meclis İstanbul’dayken bir dernek başkanıydı birden bire Meclisin Ankara’da açılması ile Meclis Başkanı oldu. TBMM’nin ilk başkanı…
23 Nisan 1920’de Ankara’da Meclis açıldı. 24 Nisan 1920’de SEVR’in metni Sanremo’da onaylanıyordu. Yani her şey adım adım belirlenmişti. Yeni devlete doğru gidiliyordu. 11 Mayıs’ta da metni incelemek için Osmanlı Devletine gönderdiler. İncelemeleri için… 19 Ağustosta’da Osmanlı Devleti, SEVR’i Reşat Halis, Hadi Paşa ve Rıza Tevfik’in içinde bulunduğu heyetle imzaladı.
Peki, SEVR neyi içeriyordu, SEVR metni nasıl uygulanmıştı? Güney sınırları bölünürken, içeride kimlerle uğraşıyorduk? Fransa ile imzalanan Ankara Anlaşması ile ne oldu? Bunları gelecek hafta ele alalım…
Yazıyı bitirmeden söyleyelim. Bir önceki yazıyı bitirmeden bir soru yöneltmiştim. Derin Türk Heyetinin bu işe bir dahli var mı diye? Elbette ki var. Daha milli mücadelenin liderinin kim olacağının belirlenmesi sırasında hem de. Aslında öncelikle Fuat Paşa üzerinde karar kılınmıştı. Fuat Paşa dindar bir kişiliğe sahipti. Refet Bele, müdahil olarak Cumhuriyetçi, BATI’nın daha sıcak bakacağı bir isim olması gerektiğini söyledi. Bu isim Mustafa Kemal Paşa’dan başkası değildi… Onayı da Padişah Vahdettin veriyor, bu adam bu işi yapacak diyordu.
Çünkü Derin Türk Heyeti de biliyordu. Osmanlı Devleti artık tarih sahnesinden siliniyordu. Yenilmiştik ve konuşmaya hakkımız yoktu. Yenilenler susarlar, yenenler reçeteyi hazırlar önümüze koyarlardı… Bize Anadolu’da bir devlet kurdurmak onların da işine gelecekti. Anadolu’nun içlerine sıkışıp kalan bir Türkiye kolay lokma olurdu…
Mücadelenin başına Mustafa Kemal Paşa getirildi, İngilizler de bu devletin kurulmasına izin verdi. İş SEVR’in uygulanmasına ve Mustafa Kemal Paşa’nın bu devleti kurmasına gelmişti. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşuna giden süreci anlatmaya devam edeceğiz…
Selam ve dua ile…
İBRAHİM YAVUZ
